چرا رنگرزی لباس‌ها تأثیر زیست‌محیطی بزرگی دارند

در گوشه‌ای کوچک از مناطق روستایی تایوان، در میان کارگاه‌های رنگرزی و کارخانه‌های کوچک دیگر، استارتاپ بریتانیایی Alchemie Technology در مرحله پایانی اجرای پروژه‌ای است که مدعی‌ست صنعت جهانی پوشاک را متحول کرده و ردپای کربن آن را به شدت کاهش خواهد داد.

این استارتاپ بر یکی از آلاینده‌ترین بخش‌های صنعت پوشاک – یعنی رنگرزی پارچه – متمرکز شده و نخستین فرایند رنگرزی دیجیتال جهان را توسعه داده است.

دکتر آلن هاد، بنیان‌گذار Alchemie می‌گوید:

«در روش‌های سنتی رنگرزی، پارچه را تا دمای ۱۳۵ درجه سانتی‌گراد در آب غوطه‌ور می‌کنند، برای حدود چهار ساعت – که نیازمند مقادیر عظیمی آب است. مثلاً برای رنگ کردن یک تُن پلی‌استر، ۳۰ تُن فاضلاب سمی تولید می‌شود.»

او ادامه می‌دهد:

«این همان فرآیندی‌ست که ۱۷۵ سال پیش در کارخانه‌های پنبه‌ی لانکاشر و یورکشایر در شمال غرب انگلستان توسعه یافت و بعد به آمریکا و سپس به کارخانه‌های آسیایی صادر شد.»

کارخانه‌های رنگرزی نیاز زیادی به حرارت و آب دارند. طبق آمار مؤسسه منابع جهانی (WRI)، صنعت پوشاک هر سال حدود پنج تریلیون لیتر آب را فقط برای رنگرزی مصرف می‌کند. این صنعت همچنین مسئول ۲۰٪ آلودگی صنعتی آب در جهان است و منابع حیاتی‌ای مانند آب‌های زیرزمینی را در بسیاری از کشورها مصرف می‌کند. به گفته برنامه محیط‌زیست سازمان ملل، کل این زنجیره باعث حدود ۱۰٪ از انتشار سالانه گازهای گلخانه‌ای در جهان می‌شود.

شرکت Alchemie می‌گوید که فناوری‌اش می‌تواند این مشکل را برطرف کند.

دستگاه جدید آن‌ها به نام Endeavour می‌تواند فرایند رنگرزی، خشک‌کردن و تثبیت رنگ را در زمانی بسیار کوتاه‌تر و با صرفه‌جویی در مصرف آب انجام دهد.

به گفته این شرکت، Endeavour با همان اصول چاپگرهای جوهرافشان کار می‌کند و رنگ را با دقت بالا روی پارچه اسپری می‌کند. این دستگاه دارای ۲۸۰۰ نازل است که حدود ۱.۲ میلیارد قطره رنگ در هر متر پارچه پخش می‌کنند.

دکتر هاد می‌گوید:
«کاری که انجام می‌دهیم این است که یک قطره کوچک رنگ را با دقت و کنترل کامل روی پارچه قرار می‌دهیم و می‌توانیم این قطرات را مثل یک کلید روشن یا خاموش کنیم.»

Alchemie مدعی است که این فرایند می‌تواند مصرف آب را تا ۹۵٪ و مصرف انرژی را تا ۸۵٪ کاهش دهد، در حالی که سه تا پنج برابر سریع‌تر از روش‌های سنتی عمل می‌کند.

این فناوری ابتدا در کمبریج توسعه یافت و اکنون در تایوان در حال آزمایش در شرایط واقعی تولید است.

Alchemie تنها شرکتی نیست که به دنبال رنگرزی بدون آب است.

متیو آویس، مدیر خدمات Alchemie که بازسازی دستگاه را در کارخانه جدید مدیریت کرده، می‌گوید دستگاه باید در محیطی با تهویه مطبوع کار کند – موضوعی مهم، چراکه اکثر تولیدات پوشاک در جنوب آسیا انجام می‌شود.

شرکت اهداف بزرگی برای سال ۲۰۲۵ دارد. پس از آزمایش با پلی‌استر در تایوان، قصد دارد این دستگاه را در جنوب آسیا و پرتغال نیز امتحان کند – و این بار با پارچه‌ی پنبه‌ای.

همچنین باید راهی برای مقیاس‌پذیری دستگاه Endeavour پیدا کند.

شرکت‌های بزرگ مد مانند Inditex (مالک برند زارا) با هزاران کارخانه کار می‌کنند و تأمین‌کنندگان آن‌ها برای پاسخ‌گویی به نیاز تولید، به صدها دستگاه Endeavour نیاز خواهند داشت.